Leusinks 'Messiah' sorteert maximaal effect
Trouw Peter van der Lint
The Bach Choir & Orchestra of the Netherlands
'Messiah', solisten olv Pieter Jan Leusink in Concertgebouw, Amsterdam. Nog 14 uitvoeringen in het land. www.messiahhandel.nl
Maar liefst zestien keer voert Pieter Jan Leusink zijn troepen deze weken aan in Händels 'Messiah'. Van Doesburg tot Eindhoven klinkt het beroemdste 'Hallelujah' in de Nederlandse kerken. Daar tussendoor dirigeert Leusink nog een paar keer het 'Weihnachtsoratorium' plus een hele reeks Kerst- en Nieuwjaarsconcerten. In februari en maart gevolgd door twaalf maal het Mozart Requiem en zo'n vijfentwintig keer de Matthäus-Passion.
In kwantiteit voert deze kiloknaller van de klassieke muziek uit Elburg de ranglijsten ruimschoots aan, maar vergis u niet: Leusinks 'Messiah' kan zich kwalitatief meten met het allerbeste op dit gebied. Zondagmiddag in het goedgevulde Amsterdamse Concertgebouw kwam een meesterwerk meesterlijk tot klinken, verrassend kleinschalig qua aantal uitvoerenden, maar nog verrassender in de grootse uitwerking ervan.
Leusink werd bekend met het door hem in 1984 opgerichte Holland Boys Choir. Met hen en met het in 1996 begonnen Bach Orchestra of the Netherlands zette hij in het jaar 2000 de complete cantates van Bach op cd. Sinds 2005 is er aan het orkest een professioneel koor toegevoegd. In alles voldoen Leusinks ensembles aan de nieuwe wensen van staatssecretaris Zijlstra. Ze krijgen geen cent subsidie en zetten hun investering in een partituur in zoveel mogelijk uitvoeringen om. De professionele bedrijfsvoering gaat gepaard met slimme merchandising en kortingsacties.
Voor een 'normale' concertganger is het misschien even wennen om vooraf door een keurige mevrouw te worden toegesproken. Een mevrouw die iedereen van harte welkom heet, de musici één voor één voorstelt terwijl ze de trap afdalen, en vervolgens zegt dat die het publiek willen aanraken met de muziek van Händel. Dat alles, plus het in glanzende kleurendruk uitgevoerde programma à la Holiday on Ice doen je je even schrap zetten, maar dat uiterlijke vertoon is bij de eerste noten snel vergeten.
Leusink doet de 'Messiah' met slechts vijftien instrumentalisten en zestien koorzangers - precies de krachten die Händel in Dublin in 1741 ter beschikking stonden. De solisten zingen mee in het koor, met uitzondering van countertenor Sytse Buwalda en bas Stephen Gadd. Die laatste viel (uitstekend) in voor een zieke collega, dus zijn positie buiten het koor was verklaarbaar. Die van Buwalda is dat minder. Hij was ook de enige die zonder partituur zong (allemaal of niemand!), en de enige die niet in normale concertkleding maar in een soort barokke outfit stak. Die wat kunstmatig opgefokte 'sterrenstatus' van Buwalda is onverdiend, want hij was met zijn krachteloze stem en saaie uitvoering juist de minste onder zijn collega's.
Dat was dan wel meteen het enige minpuntje in deze uitvoering of je moet allergisch zijn voor de dirigeerstijl van Leusink, die soms als een James Last staat te swingen. Als hij daarmee zoveel aanstekelijke en energieke resultaten bereikt als zondagmiddag moet je wel een kniesoor zijn om daarover te vallen. Leusinks tempi zijn raak en doen de fantastisch gezongen koren als 'His yoke is easy' en 'Surely' spetteren. Schitterend is sopraan Rachel Nicholls, met een dijk van een heldere stem, kwinkelerend in de coloraturen. Zoon Martinus Leusink is een prima tenorsolist. Dit was een uitvoering om door een ringetje te halen, terecht afgesloten met een jubelend onthaalde toegift van het 'Hallelujah'.